Witaminy są związkami, których obecność w organizmie jest niezbędna do utrzymania jego prawidłowej pracy i funkcjonowania. To związki organiczne, które regulują procesy metaboliczne, wspierają pracę układu nerwowego, trawiennego, sercowo-naczyniowego, a także mózgu. Ich obecność warunkuje prawidłową budowę komórek, tkanek, mięśni i kości, a także bezpośrednio wpływa na liczne procesy w nich zachodzące. Niedobór witamin objawia się osłabieniem organizmu, a także pogorszeniem jego funkcjonowania, czego konsekwencją może być rozwój ogólnoustrojowych chorób.
Jedną z najważniejszych substancji witaminowych dla człowieka jest witamina A. Jej właściwości odpowiadają za wiele istotnych funkcji, między innymi wspierają prawidłowe widzenie, układ odpornościowy, a także zmniejszają ryzyko rozwoju niektórych rodzajów chorób nowotworowych. Jaką rolę w organizmie pełni witamina A? jak objawia się jej niedobór?
Witamina A w organizmie – jaką pełni rolę?
Witamina A jest jedną z najważniejszych substancji, która warunkuje prawidłowe funkcjonowanie organizmu. To związek chemiczny, który klasyfikowany jest w grupie karotenoidów. Obok witaminy D, E i K należy do substancji rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego też jest kumulowana głównie w tkance tłuszczowej oraz wątrobie. Jej struktura i właściwości rozpuszczania w tłuszczu sprawiają, że jej niedobór jest bardzo rzadkim zjawiskiem, niemniej jednak jej zbyt mała podaż prowadzi do niebezpiecznych konsekwencji. Jej głównym źródłem powinna być zdrowa, zbilansowana dieta, a jej poziom można zmierzyć poprzez badanie z krwi.
Witamina A jest substancją, która przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a szczególnie układu odpornościowego. Jej główną rolą jest:
- uczestnictwo w procesie prawidłowego widzenia,
- wpływ na regulowanie prawidłowego wzrostu nabłonka oraz innych komórek organizmu ludzkiego,
- przyspieszenie regeneracji uszkodzonych komórek,
- hamowanie zmiany DNA komórek w komórki nowotworowe,
- ochrona organizmu przez rozwojem nowotworu jelita grubego, płuc oraz piersi,
- wzmacnianie pracy układu odpornościowego,
- niwelowanie drobnoustrojów i patogenów z błon śluzowych układu oddechowego,
- ochrona organizmu przed rozwojem chorób spowodowanych zakażeniem bakteryjnym, wirusowym bądź grzybicznym,
- wspieranie prawidłowego wyglądu i budowy skóry i jej przydatków, czyli włosów i paznokci,
- pomoc w procesie gojenia się ran i skaleczeń,
- pobudzenie szpiku kostnego do produkcji czerwonych krwinek krwi,
- poprawa potencji u mężczyzn.
Źródła witaminy A – jakie produkty zawierają jej najwięcej?
Niedobór jak i nadmiar witaminy A w organizmie może objawiać się niepożądanymi skutkami. Odpowiednią podaż witaminy zapewnia codzienne stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety. Witamina A jest obecna w produktach pochodzenia zwierzęcego, jako jej prowitamina, czyli tak zwany beta-karoten, oraz w produktach roślinnych – pod postacią retinolu. Retinol jest rodzajem witaminy A, który jest łatwiej przyswajany przez organizm, dlatego takimi artykułami spożywczymi warto efektywnie uzupełniać jej niedobór.
Najwięcej witaminy A znajduje się w:
- mięsie wołowym i drobiowym,
- rybach, takich jak dorsz, morszczuk, śledź,
- nabiale: białych serach, twarogu, jogurcie naturalnym i kefirze
- jajkach,
- maśle i mleku,
- batatach, jarmużu, szpinaku i dyni,
- marchewce, pomidorach i papryce,
- różnego rodzaju sałacie,
- owocach: wiśniach, śliwkach i morelach,
- orzechach.
Niedobór witaminy A – jak się objawia?
Bardzo trudno doprowadzić do niedoboru witaminy A w organizmie, ze względu na jej łatwe przyswajanie i właściwości rozpuszczania się w tłuszczu. Na jej deficyt szczególnie narażone są osoby starsze, posiadające siedzący tryb pracy, kobiety w ciąży i w połogu oraz osoby pozostające w nałogu alkoholowym i nikotynowym.
Najczęstszymi objawami niedoboru witaminy A są:
- kurza ślepota, czyli złe widzenie po zmroku,
- nadmierne wysychanie rogówki oraz spojówki oczu,
- zahamowanie wzrostu w wieku dojrzewania,
- obniżona odporność,
- częste chorowanie na infekcje o podłożu wirusowym i bakteryjnym,
- przesuszona skóra, zwłaszcza w okolicach łokci, kolan, ramion i ud,
- zła kondycja włosów, osłabienie ich łodygi i cebulek oraz pojawienie się problemu nadmiernego wypadania,
- łamanie się paznokci, kruchość, wolny wzrost płytki paznokcia,
- pojawienie się trądziku, ropnych pryszczy oraz wyprysków,
- zaburzenia pracy układu trawiennego i występowanie biegunek.
Niedobór witaminy A może również objawiać się przewlekłym zaburzeniem miesiączkowania u kobiet, czego skutkiem może być problem z płodnością i zajściem w ciążę. U osób starszych częstym symptomem braku witaminy A jest dzwonienie i piszczenie w uszach, zwłaszcza przed zaśnięciem. Nadmiar substancji w organizmie z kolei wiąże się z powiększeniem wątroby i jej dysfunkcją oraz pojawieniem się silnych, przewlekłych bólów głowy.
Prawidłowy poziom witaminy A w organizmie jest niezbędny do jego prawidłowego funkcjonowania. Niedobór substancji można uzupełnić, dzięki zmianie diety w odpowiednie produkty lub suplementację preparatami, które ją zawierają.
