Drewno konstrukcyjne – jak je wybrać?

Drewno jest odwiecznym materiałem budowlanym ludzkości. Naturalne, zdrowe i ekologiczne, zyskuje coraz więcej zwolenników. Drewniany dom cieszy swoim pięknem. Drewno konstrukcyjne jest najczęstszym materiałem konstrukcyjnym więźby dachowej. Poza tradycyjnym drewnem litym coraz częściej oferowane jest drewno klejone. Które wybrać?

Podstawowe różnice pomiędzy drewnem litym i klejonym

Drewno lite jest surowcem naturalnym. W tartaku uzyskuje odpowiedni kształt i wymiar, a następnie jest poddawane suszeniu na powietrzu lub w suszarniach komorowych. Według górali, którzy tradycyjnie budują domy z bali drewnianych, tradycyjne suszenie drewna powinno trwać tyle lat, ile centymetrów grubości ma drewniany bal. Długie i dokładne suszenie zapewnia długowieczność i trwałość. Dobrze wysuszone drewno zachwyca swoim naturalnym wyglądem i żywicznym zapachem, jest stabilne i sprężyste. Źle wysuszone lite drewno konstrukcyjne po zamontowaniu wypacza się, kurczy, skręca i pęka oraz jest podatne na siwiznę, grzyby i pleśnie. Drewno klejone produkowane jest z listew (lameli) dokładnie wysuszonego drewna. Lamele są pozbawiane niedoskonałości w postaci sęków i oflisów, sklejane i ściskane. Można je sklejać warstwowo i tak powstaje drewno konstrukcyjne BSH. W łączonych częściach można wyciąć frezarką wczepy, dzięki czemu po sklejeniu pod ciśnieniem drewno zyskuje większą wytrzymałość. Tak powstaje drewno konstrukcyjne KVH. Drewno klejone można wyginać tak, aby uzyskać dowolny kształt np. łuk. Dzięki klejeniu drewna można uzyskać konstrukcje drewniane o długości kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu metrów. Drewno klejone charakteryzuje większa sztywność i odporność na odkształcenia, dlatego stosowane jest do wznoszenia stabilnych konstrukcji. Proces produkcji drewna klejonego zapewnia mu większą odporność na czynniki biologiczne oraz zmniejsza zagrożenie pożarowe.

Jakie gatunki drewna wykorzystuje się do produkcji drewna konstrukcyjnego?

Do produkcji drewna konstrukcyjnego wykorzystuje się głównie drewno drzew iglastych. Najbardziej cenione, ale też bardzo drogie i wymagające dużych umiejętności ciesielskich, jest drewno modrzewiowe. Poza walorami dekoracyjnymi jego zaletą jest to, że nie ulega wypaczeniom. Dużą odporność na odkształcenia ma także łatwe w obróbce drewno świerkowe, natomiast jego wadą jest podatność na czynniki atmosferyczne i biologiczne. Trudne do impregnacji, nieodporne na pleśń i szkodniki jest również drewno jodłowe, które, choć jest sprężyste i wytrzymałe, łatwo pęka i paczy się podczas suszenia. Najpopularniejszym i najtańszym drewnem konstrukcyjnym jest drewno sosnowe, miękkie i łatwe w obróbce, ale też łatwo nasiąkające wodą i podatne na choroby pleśniowe i grzybicze. Drewno sosnowe wymaga dokładnej impregnacji. Drewno drzew liściastych częściej wykorzystywane jest do produkcji mebli lub elementów wykończeniowych. Podwaliny ścian robione były z drewna dębowego, schody z drewna bukowego, podłogi i boazerie z twardego wiązu, a stolarka okienna i drzwiowa z jesionu.

Co świadczy o jakości drewna?

Konieczność racjonalnego wykorzystania drewna oraz sprostania wymaganiom stawianym w projektach domów wymusiła wprowadzenie norm jakości drewna konstrukcyjnego litego i klejonego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami firma, która chce produkować i sprzedawać drewno konstrukcyjne musi uzyskać prawo do znakowania go znakiem CE, potwierdzającym zgodność wyrobu z normami. Dla drewna konstrukcyjnego litego jest to norma PN-EN 14081-1+A1:2011, a dla drewna klejonego PN-EN 14080:2013. Normy te wyróżniają klasy wytrzymałości drewna litego gatunków iglastych (C) i liściastych (D) oraz drewna klejonego (GL), a także klasy sortownicze: wyborową (KW), średniej jakości (KS) i gorszej jakości (KG). Przed zakupem drewna konstrukcyjnego do budowy własnego domu trzeba koniecznie sprawdzić jaka wytrzymałość i inne parametry zostały uwzględnione w projekcie budynku. Do konstrukcji więźby dachowej najczęściej stosuje się drewno sosnowe w klasie wytrzymałości C20 lub C24 i średniej jakości (drewno klasy wyborowej w polskich warunkach jest niemal nieosiągalne, podobnie jak najwyższe przewidziane normami klasy wytrzymałości drewna.

Trudny wybór

Na rynkach krajów Unii Europejskiej od kilkunastu lat można zaobserwować ekspansję producentów drewna klejonego. Podkreślają oni jego liczne zalety, co wiąże się z zastosowanymi do produkcji nowoczesnymi technologiami. Drewno klejone można zastosować w sytuacjach, w których drewno lite nie mogłoby być wykorzystane, ze względu na swoje naturalne rozmiary, sprężystość i inne cechy. Może być łączone z metalem lub żelbetonem albo je zastąpić, zachowując jednocześnie swój drewniany wygląd. Przede wszystkim tempo produkcji drewna klejonego może nadążać za rosnącymi potrzebami konsumentów. Nie można tego samego powiedzieć o litym drewnie, którego wzrost produkcji spowodowałby wylesienie znacznych obszarów. Wadą drewna klejonego jest cena (wyższa od ceny drewna litego), mała dostępność miejsc produkcji i dystrybucji, co podnosi koszty transportu oraz skomplikowany montaż długich elementów konstrukcyjnych, który wymaga użycia specjalistycznego sprzętu. Przed podjęciem decyzji o wyborze rodzaju drewna konstrukcyjnego trzeba wykonać chłodną kalkulację kosztów i zysków, nie ulegając emocjom i naciskom reklamowych sloganów.